Posljednjih 12 mjeseci bili su najtopliji na Zemlji ikada zabilježeni, pokazuje izvještaj neprofitne istraživačke grupe „Climate Central“.
Recenzirani izvještaj kaže da su sagorijevanje benzina, uglja, prirodnog gasa i drugih fosilnih goriva – koje pak oslobađa druge gasove koji zagrijavaju planetu, poput ugljičnog dioksida - ali i druge ljudske aktivnosti izazvale neprirodno zagrijavanje od novembra 2022. do oktobra 2023.
Tokom tih 12 mjeseci, 7,3 milijarde ljudi, ili 90% čovječanstva, izdržalo je barem 10 dana visokih temperatura koje su postale najmanje tri puta vjerovatnije zbog klimatskih promjena.
“Ljudi znaju da su stvari čudne, ali ne znaju nužno zašto su čudne. Oni to ne povezuju sa činjenicom da još uvijek sagorijevamo ugalj, naftu i prirodni plin”, kaže Endrju Peršing, klimatski naučnik organizacije „Climate Central“.
“Mislim da je stvar koja se zaista istakla u podacima ove godine bila to da zapravo niko nije bezbjedan. Svi su u nekom trenutku tokom godine iskusili neobičnu vrućinu uzrokovanu klimom”, dodaje Peršing.
Prosječna globalna temperatura bila je 1,3 stepena Celzija viša od predindustrijske klime, a naučnici kažu da je to blizu granice koju su zemlje dogovorile da ne prelaze Pariskim klimatskim sporazumom – porast od 1,5 stepen Celzija. Posljedice su bile očigledne jer je jedna od četiri osobe (ili 1,9 milijardi ljudi) patila od opasnih toplotnih talasa.
U ovom trenutku, rekao je Džejson Smerdon, klimatski naučnik sa Univerziteta Kolumbija, niko ne bi trebao biti zatečen nespreman.
„To je kao da ste na pokretnim stepenicama i da ste iznenađeni što idete gore“, navodi Smerdon. “Znamo da stvari postaju toplije, to se predviđa decenijama.”
"Moramo se prilagoditi i biti bolje pripremljeni za štete koje će da nastanu jer su uticaji vrlo neujednačeni od mjesta do mjesta", upozorava Kristi Ebi, profesorica u Centru za zdravlje i globalno okruženje na Univerzitetu Vašington. Kao pojave sa najviše posljedica ona navodi padavine, rast nivoa mora, suše i požare.
Prošlogodišnje vrućine, koliko god intenzivne bila, ublažene su jer su okeani apsorbovali većinu viška toplote povezane s klimatskim promjenama, ali i oni dostižu svoju granicu, kaže Kim Kob, klimatska naučnica sa Univerziteta Braun: “Okeani su zaista termostat naše planete... oni su povezani sa našom ekonomijom, izvorima hrane i obalnom infrastrukturom.”
Neka od područja koja su pogođena ekstremnim vrućinama
1. Ekstremne vrućine su podstakle destruktivne padavine jer toplija atmosfera zadržava više vodene pare, što omogućava olujama da oslobađaju više padavina. Oluja Danijel postala je najsmrtonosnija afrička oluja sa procijenjenim brojem mrtvih koji između 4.000 i 11.000. Grčka, Bugarska i Turska takođe su pretrpjele štetu i imale smrtno stradale u oluji Danijel.
2. U Indiji je 1,2 milijarde ljudi, ili 86% stanovništva, iskusilo najmanje 30 dana povišenih temperatura, što je barem tri puta izvjesnije da će se dogoditi zbog klimatskih promjena.
3. Suša u brazilskoj regiji Amazona dovela je do presušivanja rijeka do istorijskog minimuma, odsjecajući ljude od hrane i svježe vode.
4. Najmanje 383 osobe umrle su u ekstremnim vremenskim prilikama u SAD, a 93 smrtna slučaja povezana su sa požarom na Mauiju, najsmrtonosnijim požarom u SAD u ovoj deceniji.
5. Jedna od 200 osoba u Kanadi evakuisana je iz svog doma zbog šumskih požara, koji gore duže i intenzivnije nakon dugih perioda vrućine koji su isušili zemlju. Kanadski požari su širili dim širom Sjeverne Amerike.
6. U prosjeku, Jamajka je iskusila visoke temperature koje su četiri puta vjerovatnije zbog klimatskih promjena tokom proteklih 12 mjeseci, što je čini zemljom u kojoj su klimatske promjene imale najsnažnije dejstvo.
