Evropska južna opservatorija – skraćeno ESO – nedabvno je proslavila 50. godišnjicu postojanja.
Evropska južna opservatorija ESO osnovana je kada su se evropski astronomi dogovorili da osnuju organizaciju koja bi mogla da se takmiči sa drugima na globalnom nivou. 5. oktobra 1962, u Parizu, dogovor o tome potpisale su Belgija, Nemačka, Francuska, Holandija i Švedska. Odmah je doneta odluka da se opservatorije grade u južnoj hemisferi jer mnoga od interesantnih nebeskih tela mogu da se vide samo sa juga.
Iako je sedište ESOa u Minhenu opservatorije su locirane u čileanskoj pustinji Atakama zbog kristalno čistog neba i gotovo idealnih vremenskih uslova. U njoj su sagrađene tri stanice – La Sila, Paranal i Čahanantor. Prva opservatorija La Sila danas ima nekoliko optičkih teleskopa prečnika do 3,6 metara.
Ovde su napravljeni prvi snimci neke egzoplanete kao i ogromne crne rupe u središtu naše galaksije Mlečni put. Posmatranja na takozvanom Veoma velikom teleskopu, skraćeno VLT, na lokaciji Paranal, doprinela su otkriću da se svemir širi sve većom brzinom, kaže generalni direktor ESOa, Tim de Ziu.
„Meni su najdraža fascinantna proučavanja crne rupe u središtu naše galaksije i zvezda koje obleću oko nje, što je u osnovi testiranje teorije opšteg relativiteta. Ima i otkrića o dubokom svemiru, kao što je otkriće prve egzoplanete i interesantnih planetarnih sistema oko drugih zvezda“, kaže Tim de Ziu.
Teleskop VLT sastoji se od četiri ogromna teleskopa sa ogledalima prečnika 8 metara, i još četiri pomoćna teleskopa koji deluju kao ogroman interferometar sa izvanredno preciznom slikom. U njima su primenjena mnoga savremena rešenja, kao što je tanko i savitljivo glavno ogledalo čiju zakrivljenost kontroliše kompjuter.
Nedaleko odatle privodi se kraju izgradnja najvećeg do sada projekta zemaljske astronomije - velikog polja od 66 radioteleskopskih antena, nazvanog ALMA, prečnika 7 i 12 metara, koje će osluškivati svemir u milimetarskom i submilimetarskom opsegu elektromagnetskih zračenja. Iako su osmatranja već počela radioteleskop ALMA će zvanično biti otvoren iduće godine.
Sledeći korak biće izgradnja takozvanog Ekstremno velikog teleskopa – skraćeno ELT – sa glavnim ogledalom prečnika vrtoglavih 39 metara, koji bi trebalo da bude dovršen 2023. godine. 50. godišnjica Evropske južne opservatorije obeležava se svuda u svetu brojnim događajima i takmičenjima. Tu naučnu ustanovu sada finansijski podržavaju gotovo sve evropske zemlje.
Evropska južna opservatorija ESO osnovana je kada su se evropski astronomi dogovorili da osnuju organizaciju koja bi mogla da se takmiči sa drugima na globalnom nivou. 5. oktobra 1962, u Parizu, dogovor o tome potpisale su Belgija, Nemačka, Francuska, Holandija i Švedska. Odmah je doneta odluka da se opservatorije grade u južnoj hemisferi jer mnoga od interesantnih nebeskih tela mogu da se vide samo sa juga.
Iako je sedište ESOa u Minhenu opservatorije su locirane u čileanskoj pustinji Atakama zbog kristalno čistog neba i gotovo idealnih vremenskih uslova. U njoj su sagrađene tri stanice – La Sila, Paranal i Čahanantor. Prva opservatorija La Sila danas ima nekoliko optičkih teleskopa prečnika do 3,6 metara.
Ovde su napravljeni prvi snimci neke egzoplanete kao i ogromne crne rupe u središtu naše galaksije Mlečni put. Posmatranja na takozvanom Veoma velikom teleskopu, skraćeno VLT, na lokaciji Paranal, doprinela su otkriću da se svemir širi sve većom brzinom, kaže generalni direktor ESOa, Tim de Ziu.
„Meni su najdraža fascinantna proučavanja crne rupe u središtu naše galaksije i zvezda koje obleću oko nje, što je u osnovi testiranje teorije opšteg relativiteta. Ima i otkrića o dubokom svemiru, kao što je otkriće prve egzoplanete i interesantnih planetarnih sistema oko drugih zvezda“, kaže Tim de Ziu.
Teleskop VLT sastoji se od četiri ogromna teleskopa sa ogledalima prečnika 8 metara, i još četiri pomoćna teleskopa koji deluju kao ogroman interferometar sa izvanredno preciznom slikom. U njima su primenjena mnoga savremena rešenja, kao što je tanko i savitljivo glavno ogledalo čiju zakrivljenost kontroliše kompjuter.
Nedaleko odatle privodi se kraju izgradnja najvećeg do sada projekta zemaljske astronomije - velikog polja od 66 radioteleskopskih antena, nazvanog ALMA, prečnika 7 i 12 metara, koje će osluškivati svemir u milimetarskom i submilimetarskom opsegu elektromagnetskih zračenja. Iako su osmatranja već počela radioteleskop ALMA će zvanično biti otvoren iduće godine.
Sledeći korak biće izgradnja takozvanog Ekstremno velikog teleskopa – skraćeno ELT – sa glavnim ogledalom prečnika vrtoglavih 39 metara, koji bi trebalo da bude dovršen 2023. godine. 50. godišnjica Evropske južne opservatorije obeležava se svuda u svetu brojnim događajima i takmičenjima. Tu naučnu ustanovu sada finansijski podržavaju gotovo sve evropske zemlje.