Na globalnim tržištima – uzbuna - nakon što je nagli pad vrijednosti kineskih akcija, dolara i glavnih sirovina izazvao paniku među investitorima. Američki berzanski indeksi zabilježili su pad na početku današnje trgovine, slijedivši primjer evropskih i azijskih tržišta.
Novi dan nestabilnosti na globalnim tržištima i nastavak prošlonedeljnog kraha berzanskih indeksa…Ključni američki indeks Dau Džons je na početku jutrošnje trgovine pao za više od hiljadu poena odnosno preko 6 odsto – što je najgori početak od globalne finansijske krize – da bi kasnije nadoknadio veći dio gubitaka. Pala su i ostala dva indeksa – S&P i Nasdak.
“Američki investitori prepoznaju da nije sve dobro u svijetu. Da slabosti u kineskom proizvodnom sektoru sugerišu potencijalno slabiju ekonomsku situaciju u Evropskoj uniji i ovdje u Sjedinjenim Državama”, smatra ekonomista Brendan Ahern.
"Riječ je o reakciji na veliku nesigurnost u pogledu smjera u kojem se kreće kineska ekonomija i načina na koji kineske vlasti upravljaju privredom. U poslednjih četvrt vijeka, globalna finansijska tržišta i globalna ekonomija mogli su da se oslone na solidni rast u Kini i sigurni ekonomski menadžment tokom raznih kriza, ali je situacija poslednje tri do četiri nedelje pokrenula ozbiljna pitanja u pogledu onoga šta se događa u Kini i da li vlasti u toj zemlji mogu to da riješe", ističe novinar Asošijeted presa, koji prati ekonomska pitanja, Pol Vajzemn.
Rasprodaja akcija pogodila je svaku industriju i brzo izbrisala dobitke nakon godine uglavnom stabilne trgovine. Neke od najvećih američkih kompanija su za samo nekoliko dana izgubile desetine milijardi dolara tržišne vrijednosti, bez nagovještaja kada bi gubici mogli da se zaustave.
Zvona na uzbunu oglasila su se u prvo u Kini, a zatim su odjeknula i u Evropi, gdje su ključni indeksi pali za više od četiri odsto.
"Granica od 10 hiljada poena je psihološki važna. Indeks nije više pet cifara, već je četiri i sada je zavladala panika”, ističe ekonomista Robert Halver.
Pad na evropskim tržištima zabilježen je nakon što su kineske akcije izgubile više od 8 odsto vrijednosti, što je najveći dnevni pad od globalne krize. Investitori su razočarani zato što Peking nije ponudio nikakve mjere podrške nakon što su glavni indeksi prošle nedelje pali za 11 odsto.
"Ovo je veoma težak period za kinesku ekonomiju. Ne zbog situacije u drugim djelovima svijeta, već zato što pokušavaju da se preorjentišu sa industrijske na ekonomiju koju više pokreće potrošnja”, kaže ekspert Džeremi Kuk.
Teško pogođeni su i ostali azijski indeksi, sedmi dan za redom, ali i tržišta sirovina. Cijena nafte pala je za više od četiri odsto, na najmanji nivo u poslednjih 6 i po godina. Američka sirova nafta sada se prodaje za više od 17 odsto ispod cijene zabilježene početkom avgusta, dok najveći svjetski proizvođači i dalje odbijaju da smanje proizvodnju. Cijene bakra i aluminijuma najniže su od 2009. godine, a pala je i vrijednost dolara u odnosu na ostale glavne valute.
"Američko tržište je veoma otporno, ali van Sjedinjenih Država ima puno nestabilnosti naročito na tržištima u usponu. Snažan dolar, pad cijena nafte i drugih sirovina, loša su vijest za većinu ekonomija u usponu koje zavise od izvoza”, kaže Brendan Ahern.
Jedna od rijetkih svijetlih tačaka je zlato, čija je vrijednost ovog mjeseca porasla za više od 7 odsto. Panična potraga za bezbjednim utočištem od trenutne nestabilnosti na tržištima dovela je i do rasta eura, na najviši nivo za šest i po mjeseci.
Nagli pad na globalnim tržištima podstakla su strahovanja u pogledu usporavanja kineske privrede. Investitore je uznemirio niz ekonomskih potresa u drugoj po veličini svjetskoj ekonomiji, od naglog pada berzanskih indeksa do neočekivane devalvacije valute.