Severna Koreja saopštila je da je uspešno izvela prvu probu hidrogenske bombe, čime je ponovo prekršila rezolucije Ujedinjenih nacija kojima se Pjognjangu zabranjuje da razvija nuklearni program. Najnovija sjevernokorejska provokacija naišla je na oštre osude međunarodne zajednice, ali i skepticizam nuklearnih eksperata koji su naveli da je jačina seizmičke aktivnosti u Sjevernoj Koreji bila manja ili slična nuklearnoj probi 2013. godine. Nezavisna provera sjevernokorejskih navoda bi, kako veruju obaveštajni zvaničnici, mogla međutim da bude duga i komplikovana.
Izveštaji o zemljotresu, jačine 5.1 stepen, blizu mjesta gdje je Sjeverna Koreja izvela tri prethodne nuklearne probe, bili su prvi nagoveštaji da je riječ o vještački izazvanoj seizmičkoj aktivnosti. Sjevernokorejska državna televizija ubrzo je objavila da je, kao mjera samoodbrane, uspješno detonirana hidrogenska bomba, mnogo snažnija i razornija od atomske.
„Republika Sjeverna Koreja neće prva koristiti nuklearno oružje niti će pod bilo kojim okolnostima prenijeti nuklearna sredstva i tehnologiju osim ako agresivne, neprijateljske snage ne ugroze naš suverenitet. Ne može da bude suspenzije nuklearnog razvoja niti nuklearnog razoružanja dok Sjedinjene Države ne odustanu od svoje okrutne neprijateljske politike prema Sjevernoj Koreji“, objavljeno je na državnoj televiziji.
Vijest o nuklearnoj probi, sa oduševljenjem dočekana među Sjevernokorejcima, naišla je na oštre osude u ostatku svijeta, iako su južnokorejski obavještajni zvaničnici i nuklearni eksperti, zbog jačine eksplozije, izrazili sumnje da je stvarno reč o hidrogenskoj bombi. Zbog novog, provokativnog, poteza Pjongjanga održane su vanredne sjednice saveta za nacionalnu bezbjednost u Južnoj Koreji i Japanu, čiji lideri su najavili brz i čvrst odgovor.
„Naša vlada mora da preduzme odlučne mjere protiv bilo kakvih dodatnih provokacija Sjeverne Koreje i sarađuje da međunarodnom zajednicom da bi osigurala da ta izolovana zemlja snosi posljedice zbog najnovije nuklearne probe", saopštila je predsjednica Južne Koreje Park Geun-hje.
„Sjevernokorejska nuklearna proba je ogromna pretnja za bezbjednost naše zemlje. To apsolutno ne može da se toleriše i snažno osuđujemo taj potez“, kazao je japanski premijer Šinzo Abe.
Sjeverna Koreja je pod sankcijama Ujedinjenih nacija od prve nuklearne probe 2006 godine. Na današnjoj vanrednoj sjednici, Savjet bezbjednosti odlučio je da odmah počne da radi na novim mjerama koje će biti preduzete zbog četvrtog sjevernokorejskog nuklearnog testa što bi moglo da znači širenje sankcije protiv Pjongjanga.
“Članice Savjeta bezbjednosti podsjetile su na prethodno izraženu odlučnost da se preduzmu dalje značajne mjere u slučaju još jedne sjevernokorejske nuklearne probe. U skladu sa tom obavezom i uzimajući u obzir ozbiljnost ovog kršenja, članice Savjeta bezbjednosti odmah će da počnu da rade na takvim mjerama u novoj rezoluciji”, izjavio je Elbio Roseli, ambasador Urugvaja pri Ujedinjenim nacijama.
Generalni sekretar svetske organizacije, Ban Ki Mun, prethodno je ocijenio da je riječ o potezu koji “duboko destabilizuje” regionalnu bezbjednost.
“Ovom probom ponovo se krše brojne rezolucije Savjeta bezbjednosti uprkos jedinstvenom pozivu međunarodne zajednice da se obustave takve aktivnosti. Takođe je riječ o ozbiljnom kršenju međunarodnih normi protiv nuklearnih proba.”
Američki eksperti ne vjeruju da je Sjeverna Koreja testirala hidrogensku bombu, saopštili su agenciji Rojters izvori iz američke vlade, uz napomenu da će vjerovatno biti potrebno nekoliko dana da se preciznije utvrdi koju je nuklearnu napravu Pjogjnag u stvari detonirao. Uz ocjenu da bi bilo koja nuklearna proba bila provokacija, zvanični Vašington je saopštio da nema dokaza koji bi potkrijepili sjevernokorejske tvrdnje.
"Početna analiza onoga što se dogodilo sinoć nije konzistentna sa tvrdnjom da je režim izveo uspješnu probu hidrogenske bombe. Poslednja 24 sata se nije dogodilo ništa što bi promijenilo našu procjenu sjevernokorejskih tehničkih i vojnih kapaciteta. Međutim, dodao bih da nastavljamo da radimo na tome da saznamo više o nuklearnoj probi koju je Sjeverna Koreja izvela sinoć”, kaže Džoš Ernest, portparol Bele kuće.
Državni sekretar Džon Keri ocijenio je u međuvremenu da je je riječ o izuzetno provokativnom potezu koji prijeti međunarodnom miru i bezbjednosti. Oglasili su se i predsjednički kandidati. Pretendent na demokratsku nominaciju, Hilari Klinton, istakla je da bi Sjedinjene Države trebalo da odgovore sankcijama i jačanjem protiv-raketne odbrane, dok su republikanski kandidati za sjevernokorejski potez okrivili, kako su naveli, neefikasnu i neuspjelu spoljnu politiku predsjednika Baraka Obame.
Osudama međunarodne zajednice pridružili su se i glavni sjevernokorejski saveznici, Kina i Rusija. Peking je izrazio „odlučno protivljene i najavio da uložiti zvaničnan protest kod vlasti u Pjongjangu.
"Kina nije bila unaprijed obaviještena o nuklearnoj probi Sjeverne Koreje. Nastavićemo da ispunjavamo neđunarodne obaveze i da zajedno sa međunarodnom zajednicom radimo na denuklearizaciji poluostrva”, izjavila je Hua Čunjing, portparolka kineskog ministarstva spoljnih poslova.
Ukoliko bude potvrđeno da je Sjeverna Koreja izvršila probu hidrogenske bombe, to će predstavljati flagrantno kršenje međunarodnog zakona”, saopšteno je prvobitno u Moskvi. Međutim, ruski ambasador pri UN-u Vitalij Čurkin kasnije se založio za “proporcionalan odgovor.”
Najnovija nuklearna proba, izvedena dva dana uoči rođendana Kim Džong Una, mogla bi da označi napredak u razvoju sjevernokorejske nuklearne tehnologije, ocjenjuju eksperti.
“Ukoliko su napravili funkcionalnu hidrogensku bojevu glavu, samo je pitanje vremena kada će je minijaturizovati, što je uradila svaka druga nuklearna sila”, ističe Džastin Bronk iz Instituta ujedinjenih kraljevskih službi.
Tvrdnje o minijaturizaciji, koja bi omogućila da se naprava stavi na projektil, predstavljala bi novu prijetnju za Sjedinjene Države i njene regionalne saveznike. Džastin Bronk međutim smatra da to ne bi promijenilo vojni balans zato što bi upotreba takvog oružja bila nacionalno samoubistvo za Sjevernu Koreju. Kim Džong Un, kako navode pojedini analitičari, probama pokušava da učvrsti svoju vlast i istovremeno primora međunarodnu zajednicu da sjedne za pregovarački sto.