Prebl: Vojni budžet će početi da se smanjuje

Uprkos američkoj dužničkoj i ekonomskoj krizi, budžet Pentagona je najveći od vremena Drugog svetskog rata. O tekućim vojnim izdacima SAD, razgovaramo sa sa Kristoferom Preblom, direktorom odeljenja za spoljnopolitičke studije u američkom institutu Kejto.

Prebl: Razlozi tome su naši ratovi u Avganistanu i Iraku, kao i vojne intervencije u Pakistanu i Libiji. Za američke političare veoma je teško, iz brojnih razloga - patriotskih, političkih, ekonomskih, itd, - da odbiju zahteve Sekretarijta za odbranu. Pored ratova i osnovnih izdataka za održavanje, do velikog povećanja izdataka za Pentagon došlo je i zbog modernizacije vojnih snaga i novih opasnosti, kao što je terorizam. Ipak, treba imati na umu da se deo tih sredstava vraća u neke države i okruge u kojima postoje vojne baze, industrija i razni vojni centri koji doprinose lokalnoj privredi.

Glas Amerike: Da li su ogromni vojni izdaci za ratove u Avganistanu i Iraku korisni ili štetni za američku ekonomiju?

Prebl: Uopšteno govoreći i u dugoročnom smislu, ulaganje previše sredstava u vojni sektor lišava privatni sektor potrebnih investicija, na šta je ukazao i predsednik Dvajt Ajzenhauer, u svom čuvenom govoru iz 1953. godine „Šansa za mir“, upozoravajući da treba voditi računa o izdacima vojnog establišementa. Vojni budžet će sada početi da se smanjuje, delimično i zbog okončanja rata u Iraku i mogućeg kraja vojnog angažovanja u Avganistanu, ali postoje i veliki politički i ekonomski pritisci drugih programa na federalni budžet, kao što su programi socijanog i zdravstvenog osiguranja, što su sektori koji predstavljaju najveće izdatke u federalnom budžetu.

Glas Amerike: Neki analitičari tvrde da se SAD sve više orijentišu ka vojnoj ekonomiji?

Prebl: Lokomotiva američke privrede je i dalje uglavnom privatni sektor, a ne vojni ili javni. Javni sektor je veliki prema američkim standardima, ali ne i prema evropskim, gde su socijalne beneficije, proporcionalno govoreći, znatno veće. U poredjenju sa inostranstvom američki vojni budžet je sedam puta veći od najvećeg konkurenta - Kine, a Sjedinjene Države troše za vojne izdatke otprilike istu sumu kao sve druge zemlje sveta zajedno. Vojni izdaci su kao i ekonomski stimulativni paketi vid direktnog državnog ulaganja. Problem sa vojnim izdacima je taj što je to jedini program za koji država troši naizgled neograničene sume često bez odgovarajućeg nadzora.