Evropski palamentarci su posebno osjetljivi na teme kao što su demokratija i zaštita ljudskih prava, koje su ozbiljno dovedene u pitanje svojevremenim tvrdnjama da vlade evropskih država tajno sarađuju sa američkom obavještajnom službom, pomažući joj da, daleko od demokratske javnosti, odvodi, prebacuje, zatočava i muči one koje smatra teroristima ili njihovim pomagačima.
Želeći da što više rasvijetle ovu aferu, Evropljani su pokrenuli dvije nezavisne istrage- jedna je vođena u okviru Parlamenta, dok je drugu vodio Savjet Evrope, a istražitelj je bio Dik Marti.
I jedni i drugi su u istragama došli do zaključka da u periodu između 2003. i 2005. godine jeste bilo saradnje sa CIA-om, dok je Marti otišao i korak dalje. On, pored nekoliko evropskih država, među kojima su i BiH i Makedonija, posebno upire prstom na vlasti u Poljskoj i Rumuniji kao najaktivnije saradnike američke tajne šlužbe, navodeći i imena dvoje sadašnjih članova EP iz tih država, kao osobe koje su bile detaljno upućene u aktivnosti CIA-e.
Istražitelju Savjeta Evrope je zamjereno što nije izložio i izvore po kojima optužuje kolege evropskih parlamentaraca, kao i što sa njima nije prethodno obavio istragu. Međutim, Marti kaže kako se na njegove pozive za saradnju do sada niko od osumnjičenih nije javljao, bilo da je riječ o pojedincima ili vladama. Istražitelj Savjeta Evrope, Dik Marti:
"Susreli smo se sa zidom šutnje kod mnogih od vlada. Optužujem ih da o posebnom komitetu Parlamerntarne skupštine, Savjeta Evrope nisu otkrile sve što znaju o ovome. Svi znamo da je ovaj zid šutnje znak kršenja evropskih zakona o zaštiti ljudskih prava. Znamo za otmice više stotina ljudi i znamo za postojanje zatvora poput Guantanama, zatvora u Iraku, Afganistanu, ali i u Evropi".
I poslije ovog pokušaja da se više osvijetli neslavna uloga Evropljana u oštrom kršenju ljudskih prava, koje danas malo ko spori, ostaje neodgovoreno pitanje koje je sebi i parlamentarcima uputio istražitelj Savjeta Evrope - zapitao da li je uloga političkih predstavnika Evropljana da budu advokati svojih vlada ili zaštitnici zajedničih evropskih vrijednosti.
Što se tiče istraga koje bi trebale da završe otkrivanjem istine javnosti i kažnjavanjem krivaca, njih Marti ostavlja nacionalnim vladama kao ključnu obavezu demokratskog društva.