Nacionalna zadužbina za zaštitu istorijskih spomenika u Vašingtonu, štiti istorijske lokalitete u Sjedinjenim Državama. Ova privatna organizacija svake godine sastavlja spisak najugroženijih lokaliteta u Americi. Ovogodišnji spisak sadrži niz spomenika, od pojedinačnih građevina do slikovitih predela.
Na spisku su i njujorški dokovi iz 19. veka kojima preti uništenje. Još jedan spomenik je stari trgovački put u Nju Meksiku, u čijoj blizini se planira izgradnja uzletišta za svemirske rakete.
Tu su i prirodne lepote kao što je Kanjon Pinon u Koloradu, ili čuveni put koji povezuje celu Ameriku, duž kojeg su jedinstveni hoteli iz prošlog veka koji se sada ruše, kaže Ričard Moi, predsednik Nacionalne zadužbine.
«Sve vrste istorijskih spomenika su suočene sa opasnostima koje se kreću od kratkovide javne politike, do uništavanja, zuba vremena, vremenskih uslova i nebrige. Sva ta mesta su jedinstvena i nezamenjiva i doslovno svedoče o istoriji Amerike», kaže predsednik zadužbine.
Tokom Drugog svetskog rata, hiljade Amerikanaca japanskog porekla su bile internirane u logore za privremeni smeštaj, među kojima je i Centar «Minidoka» u Ohaju. Ono što je ostalo od tog logora, polako nestaje.
Svetilište američkih Indijanaca, poznato kao Kružna kuća, takođe je u opasnosti. Pleme Kašija Pomo u Kaliforniji, koristi objekat za verske i kulturne događaje. Portparol Rino Frenklin kaže da je za njenu zaštitu potreban novac.
«Najstarija takva struktura u Sjedinjenim Državama je u našem rezervatu. U ovom trenutku, ugroženi su i Kružna kuća i njeno okruženje – prostor koji planiramo da proglasimo istorijskim spomenikom Kašija. Ugrožavaju ga lopovi. Preti mu vandalizam», kaže Frenklin.
U opasnosti je i ova kuća iz 19. veka u Bostonu, koja je nekada bila vlasništvo jednog čuvenog američkog arhitekte. I trkalište u Floridi iz 1925, uskoro bi moglo da nestane, ako preduzimači ne odustanu od namere da ga sruše i na njegovom mestu izgrade administrativnu zgradu.
Zadužbina kaže da iako neki objekti treba da se štite, ima i onih koje nikada nije trebalo sagraditi.
Sedam država u istočnom delu zemlje pokušava da spreči izgradnju ogromnih dalekovoda za koje tvrde da će da im unakaze istorijske pejsaže, kaže Kristofer Miler, predsednik Pijemontskog saveta za životnu sredinu u Virdžiniji.
«Područja koja su na meti su ona koja se čuvaju. Za infrastrukturu se traže manje naseljeni prostori, tako da su privlačna područja ostavljena za parkove, bojna polja i poprišta istorijskih događaja», kaže Miler.
Nacionalna zadužbina za zaštitu istorijskih spomenika kaže da je, usmeravanjem pažnje na ugrožene istorijske celine, tokom proteklih dvadeset godina pomogla da ih se bar polovina spase.