Nesvakidašnja prošlost jedne porodice oživljava na stranicama nove knjige koja se ovih dana pojavila u izlozima knjižara u Sjedinjenim Državama. U knjizi “Severno od Itake”, mlada urednica jednog američkog magazina, opisuje godinu koju je provela u zabačenom planinskom selu na severu Grčke, nadgledajući rekonstrukciju kuće iz koje je njena porodica otišla pre više od pola stoleća.
Kuća o kojoj Eleni Gejdž piše u romanu “Severno od Itake”, nalazi se u zabačenom grčkom selu Lija, u blizini albanske granice. To je bio dom njene bake, Eleni Gacojanis, po kojoj je dobila ime. Eleni Gacojanis su streljali komunisti, 1948, tokom građanskog rata u Grčkoj, jer je organizovala bekstvo u Ameriku četvoro od svoje petoro dece. Priča o njoj koju je napisalo jedno od prokrijumčarene dece, njen sin Nikolas Gejdž odrastao u Americi, postala je 1982. bestseler, prema kojem je snimljen i film “Eleni”. Nikolasova kćer, spisateljica Eleni Gejdž, odlučila je da se vrati u Liju u Epiru, jednom od najsiromašnijih delova Evropske unije. Kao što je napisao jedan od prikazivača njene knjige, “htela je da pomiri porodične duhove”.
“Odrastala sam slušajući priče o tetkama i ocu koji su odrasli u selu, u toj kući, tako da sam poželela da je obnovim onako kako je oni pamte i ne dozvolim da potpuno propadne”, kaže Eleni Gejdž.
Na nedavnoj promociji knjige u jednoj knjižari u Vašingtonu, ispričala je da su tetke, kada je rekla da namerava da uzme godinu dana odmora i vrati se u selo u kojem - kako je rekla - “ima više ovaca nego ljudi”, da su tetke bile skeptične, a da je to bio i njen otac, Nikolas.
“Imali smo pomešana osećanja, jer je majka tamo držana u zatvoru i bila mučena, pre nego što su je streljali. Nismo želeli da se to obnavlja, hteli smo da propadne i pretvori se u gomilu ruševina. Ali Eleni je, s pravom kao što smo kasnije shvatili, rekla da to ne bi trebalo dozvoliti, da kuća treba da se obnovi i pokaže da naša familija nije rasuta, nego živi i cveta”, objašnjava otac mlade spisateljice.
Eleni se sprijateljila sa pastirima, romima i albanskim izbeglicama u Liji, koji su joj pomogli da obnovi porodičnu kuću, da bi i njeni otac i tetke imali priliku da ožive srećne trenutke zajedničkog detinjstva.
“Mislila sam da je važno vratiti se i obnoviti kuću kao spomenik mojoj baki i porodici. Ja sam preživela i srećna sam”, kaže Eleni, čiji otac dodaje... da je njegova kćer “prigrlila” stvari koje on voli, što je - kako kaže - “još jedna stvar koja mu pruža veliko zadovoljstvo”.
“Severno od Itake”, odnosno “Moj dom u Epiru”, kako glasi naslov grčkog izdanja, “delimično je putopis, delimično porodična saga, delom priča o samootkrivanju, ali iznad svega je to put kući”.